Velp

Velp, Geldria, Holandia, zostały tu znalezione dwa okazałe zespoły z wczesnego →OWL . Pierwszy z nich odkryty w 1715 r. pierwotnie znajdował się w opakowaniu organicznym, które uległo rozkładowi i zawierał wedle archiwalnych opisów zł. ozdoby, monety i 5 medalionów doczepionych do zł. naszyjnika lub łańcucha. Większość zabytków została przetopiona. Wśród nieokreślonej liczby monet zł. znajdowały się →solidy  od dynastii Konstantynów do Johannesa (423-425). Pięć medalionów stanowiły wybite w Rawennie multipla Honoriusza i Galli Placydii oprawione w identyczne, ozdobne ramki i zaopatrzone w uszka (fot. 1-2). Drugi depozyt zł. przedmiotów został odkryty w 1851 r. w bezpośrednim sąsiedztwie pierwszego zespołu. Składał się on z 7 naszyjników (fot. 3) i 4 pierścionków. Naszyjniki miały zapięcie gruszkowate, jeden z nich był wykonany z prostego, niezdobionego drutu, zaś 6 pozostałych było w części przedniej zdobionych → ornamentyką stempelkową i silnie pogrubionych na kształt dwustożkowaty. Dwa pierścionki wykonane były ze zwykłego drutu, przy czym jeden składał się z podwójnego, spiralnego zwoju zaś drugi, obcięty, zdobiony był ornamentem stempelkowym. Trzeci pierścionek miał prostokątne oczko szklane z wyrytym portretem mężczyzny, czwarty zaś ozdobiony był owalnym oczkiem (być może gemmą), które wypadło.

Oba skarby stanowiły pierwotnie jeden zespół ukryty w dwu częściach, który został zdeponowany zapewne w drugiej ćwierci V w. po Chr. Forma i styl zdobnictwa naszyjników i pierścieni wykazuje wyraźne analogie do zabytków występujących nad Bałtykiem (w południowej Skandynawii i na Pomorzu) w →OWL . Zachowane zabytki przechowywane są obecnie w kolekcjach Cabinet de Médailles w Paryżu, Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet w Lejdzie i Gosudarstvennyi Muzej Izobrazitel’nych Iskusstv Imieni A. S. Puškina w Moskwie.

Analogie: →Laskiv, →Şimleul-Silvaniei, →Zagorzyn, →Karlino , →Młoteczno, →Trąbki Małe

AB

Literatura: .A. Chabouillet, Observations sur deux médaillons d’or d’Honorius et de Placidie ainsi que sur d’autres médaillons acquis récemment par la Cabinet de Médailles, Revue Numismatiques 3,1, 1883, s. 70-91; A.-O. van Kerkwijk, Les médaillons romains en or de la trouvaille de Velp en 1715, [w:] A. de Witte & V. Tourneur (red.) Procès-verabaux et mémoires du Congrès International de Numismatique et d’art de la médaille contemporaire tenu à Bruxelles Juni 1910, Bruxelles 1910, s. 29-38; A. Roes, Some gold torcs fund in Holand, Acta Archaeologica 18, 1947, s. 175-187; A Bursche, Złote medaliony rzymskie w Barbaricum. Symbolika prestiżu i władzy społeczeństw barbarzyńskich u schyłku starożytności, Warszawa 1998, s. 61-65; 250-252, tabl. H i I.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Velp, medalion Honoriusza bity w Rawennie w 404 r.(?), Cabinet des Médailles, Paris (Bursche 1998, tabl. H).

• pełna rozdzielczość

  Fot. 2. Velp, medalion Galii Placydii bity w Rawennie w latach 426-430, Rijksmuseum Het Koninklijk Penningkabinet, Leiden (Bursche 1998, tabl. I).

• pełna rozdzielczość

  Fot. 3. Velp, zł. naszyjniki, Gosudarstvennyi Muzej Izobrazitel’nych Iskusstv Imieni A. S. Puškina, Moskva.