Okres Wędrówek Ludów
w dorzeczu Odry i Wisły

Jesteś tutaj: Strona główna / Thesaurus / Zabytki / Fibula płytowa

Fibula płytowa

Fibula płytowa (Bügelfibel, bow brooch), charakterystyczny element stroju kobiecego w →OWL  na różnych obszarach  →Barbaricum, szczególnie wśród →plemion germańskich  i →zachodniobałtyjskich  ( →grupa Olsztyńska), znany także z terenów zamieszkiwanych przez plemiona wczesnosłowiańskie w płd-wsch Europie. Odlewana, z drugiej strony mocowane zapięcie ze szpilą i pojedynczą lub wielokrotną spiralą (fot. 1-3.). Bardzo zróżnicowana formalnie, z rozmaicie ukształtowaną główką (prostokątna, półkolista, z wypustkami lub bez) i nóżką. Bogato zdobiona, najczęściej w →stylu Kerbschnitt, także stempelkami i ryciem oraz motywami zoomorficznymi, rzadziej antropomorficznymi. W →grupie olsztyńskiej  częste naśladownictwa wzorów z Europy zachodniej, południowej i Skandynawii, o różnym stopniu uproszczenia i stylizacji.

AB-W

Literatura: Fibel und Fibeltracht. K. Späte Völkerwanderungszeit und Merowingerzeit auf dem Kontinent, [w:] H. Beck i in. (red.) Reallexikon der Germanischen Altertumskunde, t. 8, Berlin – Nowy Jork 1994, s. 541-582 (M. Martin); L. Vagalinski, Zur Frage der ethnischen Herkunft der späten Strahlenfibeln (Finger- oder Bügelfibeln) aus dem Donau-Karpaten-Becken (M. 6.–7. Jh.), „Zeitschr. Arch.“ 28, 1994, s. 261-305; A. Koch, Bügelfibeln der Merowingerzeit im westlichen Frankenreich, RGZM 41, Mainz 1998; V. Hilberg, Masurische Bügelfibeln. Studien zu den Fernbeziehungen der völkerwanderungszeitlichen Brandgräberfelder von Daumen und Kellaren. Daumen und Kellaren – Tumiany i Kielary 2, Schriften des Archäologischen Landesmuseums 9., Neumünster 2009.

  • Fot. 1. Zapinka płytowa z Tumian (d. Daumen), woj. warmińsko-mazurskie, grób 57 – import ze Skandynawii (srebro pozłacane, niello) (v. Carnap-Bornheim, Ibsen, Valujev [red.], Die Prussia-Sammlung. Der Bestand im Museum für Geschichte und Kunst Kaliningrad. pełna rozdzielczość

    Fot. 1. Zapinka płytowa z Tumian (d. Daumen), woj. warmińsko-mazurskie, grób 57 – import ze Skandynawii (srebro pozłacane, niello) (v. Carnap-Bornheim, Ibsen, Valujev [red.], Die Prussia-Sammlung. Der Bestand im Museum für Geschichte und Kunst Kaliningrad.

  • Fot. 2. Brązowa zapinka płytowa (trójpalczasta) z Tumian (d. Daumen), woj. warmińsko-mazurskie, grób 46 (1/70). Fot. St. Fitak (Prusowie. Dzieje i kultura ludu bałtyjskiego [folder wystawy], Malbork 1999, s. 16). pełna rozdzielczość

    Fot. 2. Brązowa zapinka płytowa (trójpalczasta) z Tumian (d. Daumen), woj. warmińsko-mazurskie, grób 46 (1/70). Fot. St. Fitak (Prusowie. Dzieje i kultura ludu bałtyjskiego [folder wystawy], Malbork 1999, s. 16).

  • Fot. 3. Srebrna pozłacana zapinka płytowa z napisem runicznym. Griesheim, Kr. Darmstadt-Dieburg, grób 43 (Göldner, Hilberg, Griesheim, Kreis Darmstadt-Dieburg. Gräberfeld des 6. bis 8. Jahrhunderts, „Archäologische Denkmäler in Hessen“ 1, Marburg 1977 [neu pełna rozdzielczość

    Fot. 3. Srebrna pozłacana zapinka płytowa z napisem runicznym. Griesheim, Kr. Darmstadt-Dieburg, grób 43 (Göldner, Hilberg, Griesheim, Kreis Darmstadt-Dieburg. Gräberfeld des 6. bis 8. Jahrhunderts, „Archäologische Denkmäler in Hessen“ 1, Marburg 1977 [neu