Okres Wędrówek Ludów
w dorzeczu Odry i Wisły

Jesteś tutaj: Strona główna / Thesaurus / Stanowiska / Dębczyno

Dębczyno

Dębczyno, pow. białogardzki, woj. zachodniopomorskie (niem. Denzin, Kr. Belgard). Skupisko osadnicze z późnego okresu rzymskiego i wczesnej fazy okresu wędrówek ludów (faza C1b – E), położone w dorzeczu dolnej Mogilicy i środkowej Parsęty, składające się z sąsiadujących ze sobą 5 osad (stan. 2/A, 3, 6, 6/A, 10), cmentarzyska (stan. 2) i domniemanego cmentarzyska (stan. 39). Badane było przez H.J. Eggersa z Pommersche Landesmuseum Stettin (1937 r.; stan. 2. cmentarzysko – 11 grobów) a następnie kompleksowo i w sposób szerokopłaszczyznowy przez J. Żaka wraz z zespołem z Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (1970-1982 r.; pozostałe stanowiska).

Stanowisko 2 (cmentarzysko - fot. 1.): 54 pochówki, w tym 52 szkieletowe i 2 ciałopalne. Zgrupowane są w dwóch skupieniach o podobnych cechach i chronologii. Groby lokalizowano zazwyczaj na linii N/W – S/O. Wyposażone są w detale stroju (zapinki, sprzączki, kolie paciorków szklanych i bursztynowych), naczynia ceramiczne oraz drobne przedmioty codziennego użytku (przęśliki, nożyki). Wszystkie fibule należą do grupy AVI, z podwiniętą nóżką lub pełną pochewką. Najstarsze z nich to wczesne okazy AVI, 162, najpóźniejsze (AVI, 2, F) przypominają wczesne formy z guzkiem na kabłąku. Stylistyka naczyń ceramicznych nawiązuje do starszego etapu (C1b-C2) w →grupie dębczyńskiej. Chronologia cmentarzyska: późny OWR, wczesny →OWL  (fazy C2-C3/D).

Stanowisko 2/A (osada – rozpoznano 360 m2): położone około 30 m od cmentarzyska. Odkryto 2 ziemianki, 2 jamy, 8 palenisk i dołki posłupowe. Chronologia: młodsza faza OWR (C2).

Stanowisko 3 (osada – rozpoznano 9430 m2- fot. 2.): odkryto 23 ziemianki, 22 budynki słupowe, 151 palenisk, 12 pieców. Osada była rozplanowana wokół dwóch placów (o wymiarach 30 x 25 m) wyznaczonych ziemiankami i budynkiem halowym. Odkryto ręcznie lepioną ceramikę naczyniową, detale stroju (zapinki, sprzączki, paciorki szklane i bursztynowe), narzędzia codziennego użytku (groty oszczepów i strzał, kamienie żarnowe, przęśliki, nożyki, żel. krój od radła), importy (naczynia i paciorki szklane). Stylistyka naczyń ceramicznych nawiązuje do starszego (C1b-C2) i młodszego (C3/D-D/E) etapu w →grupie dębczyńskiej. Uwagę zwraca inwentarz ziemianki nr 22 (obiekt 300) z połowy V w., w której znaleziono naczynia szklane typu Snartemo i pękaty pucharek szklany, zapinki typu Wiesbaden i fibule z łopatkowatą nóżką. Chronologia: od starszego OWR do →OWL (faza C1b-D/E).

Stanowisko 6 (osada – rozpoznano 4725 m2 - fot. 3): odkryto 32 ziemianki, 11 budynków słupowych, 151 palenisk, 12 pieców. Osada była rozplanowana wokół dwóch placów (po około 30 x 30 m) wyznaczonych ziemiankami i budynkami halowymi. Uwagę zwracają ziemianki z różnymi konstrukcjami słupowymi. Stylistyka ceramiki naczyniowej nawiązuje do starszego (C1b-C2) i młodszego (C3/D-D/E) etapu w →grupie dębczyńskiej . Znaleziono detale stroju (zapinki, paciorki szklane i bursztynowe), przedmioty codziennego użytku (przęśliki, nożyki, groty oszczepów), importy (naczynia i paciorki szklane). Do jednych z późniejszych obiektów na osadzie zalicza się ziemiankę (obiekt 47) z fazy D (starszy odcinek →OWL  ), w której odkryto puchar szklany E226, zapinkę z łopatkowatą nóżką, paciorki szklane, późne naczynia odpowiadające młodszemu jej etapowi w →grupie dębczyńskiej . Chronologia: od starszego OWR do OWL (faza C1b-D/E).

 

Stanowisko 10 (osada – 3000 m2): Odkryto kilkanaście jam gospodarczych i palenisk ułożonych w nieregularnym układzie. Ceramika naczyniowa nawiązuje do starszego (C1b-C2) etapu stylistycznego w grupie dębczyńskiej. Na tym stanowisku, między obiektami grupy dębczyńskiej, odkryto także obiekty z wczesnośredniowieczną ceramiką typu „Dziedzice”. Chronologia: młodszy odcinek OWR (faza C2).

Stanowisko 39 (domniemane cmentarzysko – 354 m2): Na terenie wielokulturowego cmentarzyska (kultura łużycka, kultura pomorska, kultura oksywska), natrafiono na pojedyncze elementy stanowiące być może pozostałość po wyposażeniu grobów →grupy dębczyńskiej. (paciorki szklane, ceramika naczyniowa). Chronologia: młodszy odcinek OWR (faza C2).

Kompleks osadniczy w D. jest na Pomorzu Zachodnim najlepiej rozpoznanym zespołem stanowisk do studiów nad schyłkiem OWR i →OWL . Wartość tę podnosi odkrycie w jego sąsiedztwie skarbów typu →Karlino oraz osad z ceramiką wczesnośredniowieczną typu „Dziedzice” a także grodziska w Białogardzie, stan. 1, na Pomorzu Zachodnim zaliczanego do grupy najwcześniejszych datowanych na VII w.

HM

Literatura: H. Machajewski, Z badań nad chronologią dębczyńskiej grupy kulturowej w dorzeczu Parsęty, Poznań 1992; H. Machajewski, Materiały do badań nad obrządkiem pogrzebowym ludności grupy dębczyńskiej, Poznań 1993.