Mikrofosylia pozapyłkowe

Mikrofosylia pozapyłkowe (non-pollen palynomorphs – NPPs), mikroskopijne szczątki organizmów roślin (poza pyłkiem), w tym  glonów, a także zwierząt, grzybów i cyanobakterii (fot. 1.). Mikrofosylia pozapyłkowe oznacza się i zlicza równolegle z ziarnami pyłku w preparatach palinologicznych. Masowe występowanie niektórych gatunków i taksonów wyższej rangi, w tym taksonów rzadkich, a także analiza współwystępowania form uważanych za bioindykatory, stanowi ważny element  w rekonstrukcjach paleośrodowisk. Między innymi liczne występowanie spor grzybów koprofilnych (np. Podospora, Spromiella) wskazuje na obecność odchodów zwierząt roślinożernych i w odpowiednim kontekście może być śladem przetrzymywania bydła na stanowisku. Zarodniki innego grzyba (Neurospora) wskazują na obecność pożarzyska, a Glomus na erozję gleb. Pojawienie się skorupek z rodzaju Amphitrema w warstwach torfowisk wskazuje na warunki oligotroficzne i wysoki poziom wody. Ważną grupę wskaźnikową stanowią zielenice z rodzaju Pediastrum. W materiałach kopalnych występuje bardzo duża różnorodność gatunkowa tego rodzaju. Poszczególne gatunki są indykatorami wahań poziomu wody, trofii, odczynu czy temperatury.

ML, JŚM, AP, MZ

Literatura:

B. Van Geel, Application of fungal and algal remains and other microfossils in palynological analyses, [w:] B. E. Berglund, (red.), Handbook of Holocene Paleoecology and Paleohydrology, New York 1986, s. 497-505; V.  Jankowská, J. Komárek, Indicative value of Pediastrum and other coccal green algae in palaeo-ecology, Folia Geobotanica 35, 2000, s. 59-82; B. Van Geel, Non-pollen palynomorphs, [w:] John P. Smol, H. J. B. Birks, W. M. Last, (red.), Tracking Environmental Change Using Lake sediments, t. 3, Terrestial algal and siliceous Indicators, Dordrecht, Boston London 2001, s. 99-119; M.  Latałowa, Mikrofosylia pozapyłkowe w osadach dennych Zalewu Szczecińskiego, Prace Komisji Paleogeografii Czwartorzędu PAU, 1, 2003, s. 125-128; B. Van Geel,  Preface. Quaternary non-pollen palynomorphs’ deserve our attention! Review of Palaeobotany and Palynology, 141, 2006, s.1-2.

• pełna rozdzielczość

  Fot. 1. Mikrofosylia pozapyłkowe widziane w mikroskopie świetlnym przy powiększeniu 400x. Fot. A. Pedziszewska , M. Zimny i J. Święta-Musznicka